Odpowiedź na mój list publiczny (tekst poniżej) Pan Poseł Sławomir Zawiślak przesłał drogą elektroniczną na adres poczty e-mail Gminnego Ośrodka Kultury w dniu 13.02.2017 r. Pełny jego tekst opublikowany został w BIULETYNIE SAMORZĄDU GMINY ZAMOŚĆ nr 2/97
W liście Pan Poseł Sławomir Zawiślak prezentuje własne wyobrażenie oraz partii Prawo i Sprawiedliwość, o tym jak mają wyglądać najbliższe wybory radnych rad gmin i wójtów.
Radnych Rady Gminy Zamość mamy wybierać w okręgach wielomandatowych.
Cytat z listu Pana Posła „Podział gmin na jednomandatowe okręgi wyborcze był wielokrotnie głęboko niesprawiedliwy i nienaturalny. Co więcej, zdaniem mieszkańców, zwłaszcza w wielu dużych gminach, wybór radnych w jednomandatowych okręgach wyborczych umocnił jedynie lokalne układy. Ewentualna zmiana w kodeksie wyborczym miałaby na celu zdemokratyzowanie życia w ww. jednostkach samorządu terytorialnego, zwłaszcza w tych dużych”.
Jak wybieraliśmy radnych Rady Gminy Zamość w ostatnich wyborach w dniu 16 listopada 2014 r.? (wszystkie informacje zawarte poniżej znacznie szerzej i ze szczegółami w BIULETYNACH SAMORZĄDU GMINY ZAMOŚĆ nr 11/68 i 12/69 z 2014 roku).
- Obowiązywał na wówczas (wciąż obowiązuje) podział Gminy na 21 jednomandatowych okręgów wyborczych w których wybieraliśmy po jednym radnym.
- Na karcie do głosowania umieszczone były nazwiska wszystkich kandydatów na radnych w kolejności alfabetycznej, bez podziału na komitety wyborcze.
- Radnym wybrany został kandydat, który na liście otrzymał największa liczbę głosów
- Zarejestrowanych zostało:
• 2 Komitety Wyborcze partii politycznych i organizacji (KW)
– KW Prawo i Sprawiedliwość
– KW Zamojskie Stowarzyszenie Samorządowe
• 10 Komitetów Wyborczych Wyborców (KWW) założonych przez Mieszkańców Gminy (prawo do zakładania ma 15 Mieszkańców)
w tym:
– 2 Komitety, które zgłaszały kandydatów na radnych w więcej niż jednym okręgu wyborczym
– 8 Komitetów, założonych dla zgłoszenia tylko jednego kandydata na radnego
- O mandat radnego Rady Gminy Zamość ubiegało się łącznie 68 kandydatów, w tym:
• 37 z Komitetów Wyborczych (KW)
• 31 z Komitetów Wyborczych Wyborców (KWW) - Radnymi Rady Gminy Zamość wybrani zostali kandydaci:
• 5 z list Komitetów Wyborczych (KW)
– 4 z KW Prawo i Sprawiedliwość
– 1 z KW Zamojskie Stowarzyszenie Samorządowe
• 16 z list Komitetów Wyborczych Wyborców (KWW)
– w tym 5 z list Komitetu zgłaszającego tylko jednego kandydata na radnego
Co oznacza dla Mieszkańców Gminy Zamość wybór radnych Rady Gminy w okręgach wielomandatowych? Przeżywaliśmy to w wyborach 2006 i 2010 roku. Przedstawię ten system na przykładzie wyborów do Rady Gminy Zamość jakie miały miejsce w dniu 21 listopada 2010 r. (wszystkie informacje zawarte poniżej znacznie szerzej i ze szczegółami w BIULETYNACH SAMORZĄDU GMINY ZAMOŚĆ nr 9/21 i 11/23 z 2010 roku).
- Obowiązywał nas wówczas podział Gminy na 3 wielomandatowe okręgi wyborcze w których wybieraliśmy następująca ilość radnych:
• Okręg nr 1 (9 miejscowości) – Zawada, Siedliska- Kolonia, Siedliska, Płoskie, Mokre, Skokówka, Zwódne, Żdanów, Żdanówek – 7 radnych
• Okręg nr 2 (17 miejscowości) – Hubale, Wychody, Wieprzec, Zarzecze, Wierzchowiny, Skaraszów, Wólka Wieprzecka, Lipsko, Lipsko Polesie, Lipsko Kosobudy, Białowola, Zalesie, Pniówek, Kalinowice, Wólka Panieńska, Jatutów, Szopinek – 8 radnych
• Okręg nr 3 (10 miejscowości) – Białobrzegi, Bortatycze, Bortatycze- Kolonia, Wysokie, Chyża, Sitaniec Wolica, Sitaniec, Sitaniec- Kolonia, Łapiguz, Borowina Sitaniecka – 6 radnych - Karta do głosowania zawierała listy wyborcze poszczególnych komitetów wyborczych z ich nazwami. Na listach tych (w poszczególnych komitetach) umieszczeni byli kandydaci na radnych w kolejności alfabetycznej.
- Nasz głos oddany na wybranego kandydata był w pierwszej kolejności głosem poparcia dla listy komitetu wyborczego.
- Ustalenia wyników głosowania (wyboru radnych Rady Gminy) dokonywała komisja gminna.
• Najpierw ustalano ile głosów otrzymały poszczególne listy komitetów wyborczych
• Później określano ile mandatów (radnych) otrzymują poszczególne listy, zależnie od ilości otrzymanych głosów
• Na końcu dopiero ustalano, którzy kandydaci zostawali radnymi - Skutki takiego wyboru radnych Rady Gminy Zamość:
• Radnymi zostawali kandydaci, którzy w głosowaniu Mieszkańców otrzymali mniej głosów od innych kandydatów
• W Radzie Gminy Zamość kadencji 2010-2014 swoich przedstawicieli nie miały duże Sołectwa: Pniówek, Białowola, Skokówka, Kalinowice, Płoskie miało jednego radnego - Zarejestrowanych zostało:
• 4 Komitety Wyborcze Partii politycznych i Organizacji (KW)
– KW Prawo i Sprawiedliwość
– KW Platforma Obywatelska RP
– KW Zamojskie Stowarzyszenie Samorządowe
– KW „Piast”
• 1 Komitet Wyborczy Wyborców (KWW) założony przez Mieszkańców Gminy w celu wyboru radnych we wszystkich okręgach wyborczych
• Mieszkańcy nie mogli założyć komitetu wyborczego w celu wyboru jednego radnego (w wyborach 2014 roku takich komitetów było 8) - Radnymi Rady Gminy Zamość wybrani zostali kandydaci:
• 8 z list Komitetów Wyborczych Partii politycznych i Organizacji (KW)
• 13 z list Komitetu Wyborczego Wyborców założonego przez Mieszkańców (KWW)
Podsumowanie powyższego. Czym różnią się wybory radnych Rady Gminy Zamość w okręgach jednomandatowych (2014 rok) i wielomandatowych (2010 rok i 2006 rok)?
- W systemie okręgów wielomandatowych Mieszkańcy nie będą mogli zakładać komitetów wyborczych w celu wyboru jednego radnego Rady Gminy.
- W systemie okręgów wielomandatowych kandydaci na radnych będą musieli zdecydować się na kandydowanie z listy komitetu wyborczego partii politycznej lub dużej organizacji.
- W systemie okręgów wielomandatowych kandydaci na radnych nie będą mogli jako Mieszkańcy Gminy założyć własnego komitetu wyborczego wyborców ( w 2010 roku skorzystali z tej możliwości). Będą musieli prosić partie polityczne albo duże organizacje o umieszczenie na ich liście, lub rezygnować z kandydowania. O tym Pan Poseł zapomniał napisać.
- W systemie okręgów wielomandatowych Mieszkańcy Gminy nie będą wybierać radnych wprost, ale pośrednio poprzez głosowanie na listy partii politycznych.
- W systemie okręgów wielomandatowych nie będzie możliwości zapewnienia 35 Sołectwom Gminy „sprawiedliwego” przedstawicielstwa w Radzie. Jeśli podział Gminy na 21 okręgów jednomandatowych jak pisze Pan Poseł „podział gmin na jednomandatowe okręgi wyborcze był wielokrotnie głęboko niesprawiedliwy i nienaturalny”, to w 3 okręgach wielomandatowych trudno zupełnie znaleźć sprawiedliwość oraz naturalność (patrz wyżej).
Wójta Gminy Zamość mają wybierać Radni, a nie Mieszkańcy.
Dalsza część powyższego cytatu z listu Pana Posła: „Ewentualna zmiana w kodeksie wyborczym miałaby na celu zdemokratyzowanie życia w ww. jednostkach samorządu terytorialnego, zwłaszcza w tych dużych. To samo zadanie spełniłoby wprowadzenie dwukadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a być może nawet powrót do wyboru włodarzy miast i gmin przez radę gminy”.
Skutki dla Gminy Zamość powyższej propozycji Pana Posła i PiS-u:
- W obecnie obowiązującym systemie prawo wyboru Wójta Gminy Zamość ma 18 800 pełnoletnich Mieszkańców.
- W nowej propozycji wyboru Wójta Gminy będzie dokonywało 21 Radnych
Czas na podsumowanie tego co napisał Pan Poseł w liście.
Swoje ogólne wrażenie skwituję bardzo krótko. Cały list utrzymany jest w klimacie braku szacunku nie tylko dla Wójta Gminy Zamość. Większość to powtarzane partyjne teksty pisane dla osiągnięcia politycznych celów. Pełno ogólników i żadnych faktów na poparcie zawartych tez. Trudno list ten określić merytoryczną dyskusją z tym co napisałem w publicznym liście skierowanym do pana Posła. Nie obrażałem w nim nikogo. Używałem sformułowania „Politycy”, a nie „Politycy PiS-u”. Adresatami listu byli tylko Parlamentarzyści zamieszkali w Gminie Zamość. Cóż, taki mamy właśnie poziom polskiej polityki. To nie samorządy gminne w Polsce trzeba reformować. Czas na gruntowną przebudowę polskiej sceny politycznej.
Teraz już będę pisał wprost, bez niedomówień. Politycy z PiS-u chcą koniecznie rządzić w Gminach Wiejskich. Przegrywają wciąż w nich wybory, bo Mieszkańcy Gmin znają kandydatów na radnych i wójta. Obecny system wyboru radnych i wójta jest mało podatny na polityczne manipulacje. Politycy wymyślili więc sposób na wygrywanie. Jaki? Prezentuję powyżej. Jeśli jeszcze ktoś nie wierzy w to co napisałem proszę ponownie przeczytać list Pana Posła.
Odpowiedź na mój publiczny list otrzymałem również od Pana Senatora Jerzego Chróścikowskiego. Jako były Radny Gminy Zamość i jej Przewodniczący wyraża w nim większą wrażliwość na samorządowe sprawy. Dziękuję za korespondencję.
Dnia 17.02.2017 r.
Ryszard Gliwiński